Dieta za czas przerwy w wykonywaniu zadania w zagranicznej podróży służbowej

1) Pracownik skierowany w zagraniczną podróż służbową zachorował i przez kilka dni pozostawał w hotelu nie wykonując zadania. Czy zachował za ten okres prawo do diet, skoro przysługują one z tytułu "wykonywania zadań służbowych"?

Tak, pracownik pomimo choroby w dalszym ciągu przebywał w podróży odbywanej w celu wykonania zadania służbowego, za okres której zachował prawo do diet.

Pracownik wykonujący na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy odbywa tzw. podróż służbową (art. 77⁵ K.p.). Aby doszło do wykonywania zadania, pracownik musi dotrzeć na miejsce, niekiedy zaczekać na możliwość jego rozpoczęcia, czasami także rozłożyć czas realizacji na etapy przedzielone odpoczynkiem (w tym też noclegiem) oraz innymi przyczynami, na które może nie mieć wpływu. Stąd świadczenia z tytułu podróży przysługują za jej okres, a nie za samo tylko wykonanie zadania.

Czas zagranicznej podróży służbowej został określony wprost w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. poz. 167), dalej rozporządzeniu o podróżach służbowych. Stosownie do przepisu § 12 tego aktu wykonawczego liczy się go w przypadku odbywania podróży drogą np. lądową - od chwili przekroczenia granicy państwowej w drodze za granicę do chwili jej przekroczenia w drodze powrotnej do kraju. Co istotne, żaden przepis nie przewiduje przerwania podróży służbowej, czy jej zakończenia przed czasem wyznaczającym "przedział jej trwania". Niezależenie więc od okoliczności wskazanej w pytaniu, podróż nieprzerwanie trwa, a pracownik zachowuje prawo do świadczeń z tego tytułu. Gdy nie zapewniono mu wyżywienia, przysługują diety.

Przy wyżywieniu częściowym kwotę diety zmniejsza się przyjmując, że śniadanie to 15% diety, a obiad i kolacja - po 30% diety. Jednak nawet zapewnienie pracownikowi całodobowego wyżywienia nie pozbawia go całkowicie prawa do diety z tytułu podróży zagranicznej. W takiej sytuacji przysługuje mu 25% pełnej kwoty (na inne drobne wydatki).

Rozporządzenie o podróżach służbowych dostępne jest
w serwisie www.przepisy.gofin.pl

Zachowanie prawa do diety w przypadku zachorowania pracownika podczas zagranicznej podróży służbowej potwierdza przepis § 15 rozporządzenia o podróżach służbowych, zgodnie z którym za każdy dzień (dobę) pobytu w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym w czasie podróży zagranicznej pracownikowi przysługuje 25% diety. Utratę prawa do pozostałej części diety należy tłumaczyć zapewnieniem pracownikowi wyżywienia w całodobowych placówkach leczniczych.

2) Czy pracownik, który podczas podróży zagranicznej spożywał alkohol, przez co opóźnił wykonanie zadania, zachowuje prawo do całości należności z tytułu diet?

Jak już wyjaśniliśmy w odpowiedzi na pytanie pierwsze, rozporządzenie o podróżach służbowych wskazując sposób obliczania okresu podróży, który jest zasadniczym kryterium ustalania prawa do diet, nie przewidziało szczególnych (odmiennych) okoliczności jej zakończenia (ewentualnie przerwania). W przepisach tego aktu nie ma również mowy o jej pomniejszaniu z przyczyn dotyczących pracownika. Pracodawca nie ma więc prawnego narzędzia do zmniejszenia należności z powodów wskazanych w pytaniu. Może natomiast stosować wszystkie środki dyscyplinujące, w tym kary z odpowiedzialności porządkowej, a w skrajnych przypadkach wypowiedzenie umowy bądź nawet dyscyplinarne jej rozwiązanie. Niewypłacenie, bądź pomniejszenie diet z powodu opóźnienia w wykonaniu zadania w związku ze spożyciem podczas podróży alkoholu, jakkolwiek wydaje się uzasadnione, może być przedmiotem zaskarżenia do sądu pracy, który jest właściwym organem do rozstrzygnięcia tej kwestii.