Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 29 (928) z dnia 10.10.2016

Diety za podróż służbową pracowników budowlanych

Zatrudniamy pracowników budowlanych, których stałym miejscem wykonywania pracy określonym w umowie jest siedziba pracodawcy. W większości pracują jednak na budowach w terenie. Ich dojazd do pracy (wyjeżdżają ok. godz. 5-6 rano) i sama praca, mieszczą się w granicach od 8 do 12 godzin. Pracodawca zapewnia im bony obiadowe, które realizują w wyznaczonej restauracji. Czy pracownikom w tej sytuacji przysługuje dieta?

Nie. Obniżenie diety, która przysługiwałaby pracownikom z uwagi na czas trwania podróży służbowej, o koszt zapewnionego im bezpłatnego posiłku, skutkuje brakiem prawa do diety. Zgodnie z § 7 ust. 2 pkt 1 lit. b) i c) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. poz. 167), dalej: rozporządzenia delegacyjnego, za krajową podróż służbową, jeżeli trwa nie dłużej niż dobę, przysługuje:

• od 8 do 12 godzin - połowa diety,
   
• ponad 12 godzin - dieta w pełnej wysokości.

Jeżeli pracownikowi zapewniono bezpłatne całodzienne wyżywienie, dieta nie przysługuje. Przepisy nie wyjaśniają, co należy rozumieć pod pojęciem całodziennego wyżywienia. W piśmiennictwie przeważa jednak pogląd, że obejmuje ono trzy posiłki dziennie, tj. śniadanie, obiad i kolację. W sytuacji, gdy czas podróży służbowej nie obejmuje pełnego dnia, pojęcie całodziennego wyżywienia należy rozpatrywać pod kątem zapewnienia posiłków, które zwyczajowo powinien spożyć pracownik w tych porach dnia, w których odbywa podróż służbową.

W przypadku, gdy pracownikowi zapewniono tylko częściowe bezpłatne wyżywienie, dieta ulega pomniejszeniu o koszt posiłku, przy czym kwota pomniejszająca dietę w przypadku zapewnienia obiadu wynosi 50% diety (§ 7 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia delegacyjnego). Przepis § 7 ust. 4 ww. rozporządzenia, przewidujący mechanizm pomniejszania diety, odwołuje się do § 7 ust. 1 tego rozporządzenia, gdzie mowa jest o pełnej diecie, tj. 30 zł. Na tej podstawie przyjmuje się, że kwotę pomniejszającą dietę w każdym przypadku ustala się od kwoty pełnej diety (30 zł), bez względu na to, jaka dieta faktycznie przysługiwała pracownikowi w danej sytuacji. Potwierdza to opinia Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, uzyskana przez nasze Wydawnictwo w dniu 16 kwietnia 2013 r. (patrz: ramka).

W omawianej sprawie, uwzględniając stanowisko resortu pracy, należy uznać, że pracownicy nie mają prawa do diety, z uwagi na zapewnienie im bezpłatnego obiadu. Nie ma na to wpływu nawet fakt, że pracodawca nie zapewnił im bezpłatnego śniadania, którego zwyczajowa pora przypadła na czas podróży. Generalnie pracownik powinien w takiej sytuacji pokryć koszty śniadania z przysługującej mu diety. W przedstawionej sytuacji pomniejszenie faktycznie przysługującej diety (tj. 15 zł) o koszt obiadu (15 zł) daje jednak wynik zerowy. Pracownik w praktyce musi więc zapewnić sobie śniadanie z własnych środków.

Niezależnie od powyższego rozstrzygnięcia w zakresie wysokości należnej diety, należy zwrócić uwagę, że w sytuacji przedstawionej w pytaniu zachodzi ryzyko zakwestionowania samego faktu występowania podróży służbowej. Wprawdzie, zgodnie z art. 77⁵ § 1 K.p., każdy wyjazd w celach służbowych poza siedzibę pracodawcy lub poza stałe miejsce pracy jest podróżą służbową, jednak w odniesieniu do pracowników, którzy swoją pracę wykonują w terenie (tzw. mobilnych), zakwalifikowanie ich wyjazdów jako podróży służbowej nie jest tak jednoznaczne. Można w tym miejscu przywołać uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2008 r. w składzie 7 sędziów (sygn. akt II PZP 11/08), w której SN uznał w uzasadnieniu, że podróż służbowa nie może polegać na wykonywaniu umówionego rodzaju pracy, ponieważ jak wskazuje definicja podróży służbowej w art. 77⁵ K.p., pracownik ma w jej ramach realizować incydentalne zadanie służbowe, a nie swoją normalną pracę, którą wykonuje na co dzień.

Pomniejszanie diety krajowej o koszt posiłku - stanowisko MPiPS

"(...) w świetle przepisów § 7 rozporządzenia, dieta w czasie podróży krajowej jest przeznaczona na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia i wynosi 30 zł za dobę podróży (ust. 1). Należność z tytułu diet oblicza się za czas od rozpoczęcia podróży krajowej (wyjazdu) do powrotu (przyjazdu) po wykonaniu zadania służbowego, w sposób określony w ust. 2. Należność pracownika z tytułu diet ulega stosownemu zmniejszeniu bądź nie występuje, jeśli pracownik miał zapewnione bezpłatne wyżywienie podczas podróży służbowej. (...) jeśli podróż służbowa trwała od 8 do 12 godzin, a pracownik miał zapewniony obiad, należność z tytułu diety nie występuje. Obliczona zgodnie z § 7 ust. 2 pkt 1 lit. b) połowa diety (15 zł) podlega bowiem zmniejszeniu o koszt obiadu, tj. o 15 zł (50% z 30 zł = 15 zł). (...)."