Ustalanie diety za krajowe odcinki podróży służbowej

Nasz pracownik został wysłany w kilkudniową zagraniczną podróż służbową do Czech. Na dojazd do granicy i przyjazd od granicy do miejsca zamieszkania poświęcił łącznie 8 godzin (po 4 godziny na dojazd do granicy i powrót od granicy). Gdybyśmy zliczyli te dwa odcinki podróży krajowej, pracownikowi przysługiwałaby połowa diety. Słyszeliśmy jednak, że obecnie interpretacje urzędowe idą w przeciwnym kierunku. Czy oznacza to, że krajowe odcinki podróży zagranicznej należy rozliczać oddzielnie?

Mając na uwadze ostatnio wydane opinie takich organów jak Główny Inspektorat Pracy i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, krajowe odcinki podróży zagranicznej należy rozliczać odrębnie. W praktyce przyjęcie takiej interpretacji oznacza, że w wielu przypadkach pracownicy nie nabędą prawa do diety za krajowe odcinki podróży służbowej - połowa tej diety należy się bowiem dopiero przy podróży służbowej trwającej od 8 do 12 godzin.

W kwestii rozliczania krajowych odcinków podróży zagranicznej, poglądy co do ustalania prawa do diety za te odcinki podróży podlegały stopniowej ewolucji. Pierwotnie występowała tu rozbieżność opinii między Głównym Inspektoratem Pracy a Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej (aktualnie Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).

Pierwszy z wymienionych urzędów w opinii z dnia 2 lutego 2009 r. (znak: GPP-417-4560-10/09/PE/RP) uznał, że: "(...) w przypadku pracownika wyjeżdżającego w zagraniczną podróż służbową, w czasie której w jednej dobie dojeżdża on do granicy państwa, a w innej dobie po zakończeniu podróży zagranicznej, wraca z granicy państwa do miejsca ustalonego przez pracodawcę jako miejsce zakończenia delegacji, odbywa on dwie podróże krajowe i jedną podróż zagraniczną. (...)" Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej uznało natomiast w swoim piśmie z dnia 3 lutego 2009 r., iż: "(...) Przy ustalaniu należności z tytułu diet przysługujących pracownikowi z tytułu podróży zagranicznej połączonej z przejazdem przez obszar kraju można - zdaniem departamentu - wziąć pod uwagę łączny czas trwania podróży (...)." Pogląd resortu pracy w sprawie metodyki ustalania diety za krajowe odcinki podróży zagranicznej był więc we wcześniejszych latach bardziej liberalny niż stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy. Jednak z czasem stanowiska te uległy ujednoliceniu z powodu przyjęcia przez Ministerstwo odmiennej interpretacji spornej kwestii.

Zmiana stanowiska przez resort pracy nastąpiła po wejściu w życie nowego rozporządzenia dotyczącego podróży służbowych, co nastąpiło 1 marca 2013 r. Po zmianie przepisów MPiPS ponownie zajęło się kwestią rozliczania krajowych odcinków podróży zagranicznej - wobec braku szczegółowych regulacji w tym zakresie w nowym rozporządzeniu delegacyjnym. Jednak tym razem, w piśmie otrzymanym przez nasze Wydawnictwo w dniu 11 kwietnia 2013 r., resort stanął na stanowisku, że: "(...) Zgodnie z § 21 rozporządzenia (dotyczącego podróży służbowych - przyp. red.), w przypadku odbywania podróży zagranicznej w połączeniu z przejazdem na obszarze kraju, przepisy rozdziału 2 stosuje się odpowiednio. Zdaniem Departamentu, odcinki podróży krajowej - odpowiednio poprzedzający moment rozpoczęcia podróży zagranicznej i odbywany po przekroczeniu granicy polskiej w drodze powrotnej należałoby traktować rozdzielnie. Oznaczałoby to, że czas tych podróży nie podlegałby sumowaniu. Rozpoczęcie podróży zagranicznej w chwili przekroczenia granicy polskiej, w ocenie Departamentu, oznacza przerwanie czasu trwania podróży krajowej. (...)"

Powyższe stanowisko do chwili obecnej nie uległo zmianie, stąd można przyjąć, że zgodnie z opinią obu urzędów, krajowe odcinki podróży zagranicznej należy rozliczać oddzielnie, z tym że ze stanowiska GIP wynika, że w razie, gdy powrót do kraju po odbyciu podróży zagranicznej nastąpi w tej samej dobie co wyjazd, krajowe odcinki podróży można zsumować. Takie krótkotrwałe zagraniczne podróże służbowe są jednak sporadyczne, dlatego w większości przypadków krajowe odcinki podróży zagranicznej (dojazd do granicy i przyjazd po przekroczeniu granicy w drodze powrotnej) powinny być rozliczane oddzielnie.

W tym kontekście należy zasygnalizować, że zdanie podsumowujące zawarte w odpowiedzi na pytanie zamieszczone w pkt 8 dodatku do BI nr 30, pt. "Rozliczanie podróży służbowych" mogło wprowadzać Czytelników w błąd - w sytuacji faktycznej podanej w pytaniu pracownikowi nie przysługiwało bowiem prawo do diety za krajowe odcinki podróży, biorąc pod uwagę zarówno stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy, jak i aktualną opinię resortu pracy. Ta ostatnia opinia od kwietnia 2013 r. nie odbiega już zasadniczo od stanowiska inspekcji, w zbliżony sposób podchodząc do rozliczania krajowej części podróży zagranicznej.