Odpoczynek tygodniowy a podróż służbowa

Deleguję pracownika na szkolenie od poniedziałku do środy. Z uwagi na odległość miejsca szkolenia od stałego miejsca pracy pracownik musi wyjechać w niedzielę około godziny 12⁰⁰. Wykonuje on pracę w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku od 7⁰⁰ do 15⁰⁰. Pracownik jedzie pojazdem służbowym. Czy czas podróży do miejsca szkolenia jest czasem pracy? Jaki wpływ na odpoczynek tygodniowy ma czas podróży?

Podróż służbowa oznacza wykonywanie na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy pracownika (art. 77⁵ § 1 K.p.). Przepisy z zakresu prawa pracy nie określają przy tym, w jaki sposób traktować czas pracy w podróży służbowej. Jednakże na podstawie art. 128 § 1 K.p. za czas pracy należy uznać czas, w którym pracownik pozostawał w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Zatem czas przejazdu pracownika do miejsca wykonywania zadania służbowego, przypadający na godziny rozkładowej pracy pracownika, należy zaliczyć do jego czasu pracy. Podobnie czas, który pracownik wykorzystał na pracę w czasie podróży służbowej, przypadający zarówno na godziny wynikające z rozkładu czasu pracy, jak i poza nią. Natomiast jeżeli chodzi o czas dojazdu i powrotu oraz pobytu w miejscowości stanowiącej cel podróży służbowej, nieprzeznaczony na wykonywanie pracy, przypadający poza godzinami harmonogramowej pracy pracownika, to nie jest on zaliczany do czasu pracy (patrz wyrok w ramce).

W sytuacji przedstawionej w pytaniu pracownik odbywa podróż samochodem służbowym. Zakładając, że nie wykonuje on w tym czasie pracy (nie wiezie innych pracowników w podróż służbową), czas dojazdu do miejsca wykonywania zadania służbowego w zakresie przypadającym poza rozkładowymi godzinami pracy nie wlicza się do jego czasu pracy. Tak samo należy go rozliczyć w podróży powrotnej. Natomiast czas dojazdu przypadający na godziny pracy pracownika oraz czas, w którym pracownik realizował zadanie służbowe, należy zaliczyć do czasu pracy. Ponadto rozpoczęcie przez pracownika podróży służbowej w niedzielę (która jest dla pracownika dniem wolnym od pracy) nie narusza tygodniowego odpoczynku. Pracownik bowiem zgodnie ze swoim rozkładem zakończył pracę w piątek o godz. 15⁰⁰, dlatego miał zapewniony co najmniej 35-godzinny odpoczynek tygodniowy, chociaż nie obejmował on całej niedzieli. Z tego względu nie przysługuje mu okres równoważnego odpoczynku.

Czas dojazdu w podróży służbowej w orzecznictwie SN

"Czas dojazdu i powrotu z miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej oraz czas pobytu w tej miejscowości nie są pozostawaniem do dyspozycji pracodawcy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 k.p.), lecz w zakresie przypadającym na godziny normalnego rozkładu czasu pracy podlegają wliczeniu do jego normy (nie mogą być od niej odliczone), natomiast w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy mają w sferze regulacji czasu pracy i prawa do wynagrodzenia doniosłość o tyle, o ile uszczuplają limit gwarantowanego pracownikowi czasu odpoczynku."

(wyrok SN z dnia 23 czerwca 2005 r., sygn. akt II PK 265/04)

Z uzasadnienia: SN w omawianym wyroku uznał, że można i należy przyjąć, że polecenie wykonania zadań (czynności) wymagających odbycia podróży służbowej musi wraz z dobową normą czasu pracy mieścić się w ramach 11-godzinnego dobowego i 35-godzinnego tygodniowego odpoczynku. Zatem ich ewentualne naruszenie aktualizowałoby dla pracodawcy obowiązek udzielenia pracownikowi równoważnego okresu odpoczynku, względnie, jeśli nie jest to możliwe, zwłaszcza po ustaniu stosunku pracy, wypłaty stosownego ekwiwalentu pieniężnego.